Việt Nam đã tiên phong triển khai nhiều chương trình hành động mạnh mẽ nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm chất thải nhựa, được các tầng lớp nhân dân trong toàn xã hội hưởng ứng, tham gia rất tích cực.
Hệ thống siêu thị BigC phối hợp với các đơn vị cung cấp hàng hóa tổ chức bao gói bằng các sản phẩm thân thiện với môi trường để hưởng ứng phong trào “Chống rác thải nhựa” do Thủ tướng Chính phủ phát động. Ảnh: Vũ Sinh - TTXVN
Ngày 23/12, tại Hà Nội, Bộ Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên (WWF) tổ chức Lễ khởi động Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa tại Việt Nam.
Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa tại Việt Nam (NPAP) là sự hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam mà đại diện là Bộ Tài nguyên và Môi trường với Chương trình Đối tác hành động toàn cầu về nhựa, một nền tảng cho nhiều chủ thể của Diễn đàn Kinh tế Thế giới nhằm thực hiện các cam kết giảm thiểu ô nhiễm nhựa và xây dựng nền kinh tế tuần hoàn.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng thay mặt Chính phủ Việt Nam tham dự Lễ khởi động và cho biết, sự kiện này một lần nữa khẳng định chiến lược phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường và hệ sinh thái của Việt Nam, với quan điểm: không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhận định, nhựa là một phát minh quan trọng, đóng vai trò to lớn trong sản xuất và đời sống sinh hoạt của mỗi chúng ta. Tuy nhiên, cách thức sản xuất, tiêu dùng các sản phẩm nhựa thiếu bền vững, đặc biệt là các sản phẩm dùng một lần, đã gây ra những vấn đề nghiêm trọng cho môi trường, các hệ sinh thái. Rác thải nhựa hiện được xem là “báo động đỏ”, là vấn đề cấp bách tại khu vực ASEAN nói riêng và toàn cầu nói chung.
Phần lớn rác thải nhựa không qua xử lý, được đốt, đổ vào các bãi chôn lấp, ra môi trường, đại dương, gây nên tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng. Trong đó, ô nhiễm đại dương mà đặc biệt từ rác thải nhựa đang tác động tiêu cực đến hệ sinh thái biển, sức khỏe cộng đồng, các ngành kinh tế, du lịch, y tế cộng đồng và xã hội.
Do đó, Phó Thủ tướng khẳng định: “Đã đến lúc chúng ta cần cùng nhau hành động quyết liệt, hiệu quả để thay đổi mô hình sản xuất và tiêu dùng các sản phẩm nhựa truyền thống theo hướng bền vững, thân thiện môi trường hơn”.
Theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, ngay từ năm 2018, hưởng ứng chủ đề “Giải quyết ô nhiễm nhựa và nilon” do Liên hợp quốc phát động, Chính phủ Việt Nam đã tham gia tích cực, chủ động đề xuất các cơ chế hợp tác toàn cầu và khu vực về giảm rác thải nhựa tại nhiều diễn đàn, cơ chế hợp tác quốc tế như: Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng tại Canada, Diễn đàn Kinh tế Thế giới về ASEAN tại Việt Nam năm 2018 và Diễn đàn kinh tế thế giới Davos năm 2019.
Đồng thời, Việt Nam đã tiên phong triển khai nhiều chương trình hành động mạnh mẽ nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm chất thải nhựa, được các tầng lớp nhân dân trong toàn xã hội hưởng ứng, tham gia rất tích cực.
Đặc biệt, mới đây, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, trong đó có bổ sung quy định về giảm thiểu, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải nhựa; hạn chế sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân hủy; khuyến khích sản xuất các sản phẩm thân thiện với môi trường thay thế sản phẩm nhựa truyền thống. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để Việt Nam tăng cường quản lý, tái sử dụng, tái chế, xử lý và giảm thiểu chất thải nhựa trong thời gian tới cũng như thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.
Phó Thủ tướng hoan nghênh và đánh giá cao Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng Diễn đàn Kinh tế Thế giới đã tích cực phối hợp để triển khai sáng kiến về Chương trình đối tác hành động quốc gia về nhựa tại Việt Nam. Phó Thủ tướng bày tỏ tin tưởng Chương trình sẽ tập hợp, kết nối các cơ quan quản lý, các doanh nghiệp và cộng đồng trong việc quản lý, xử lý hiệu quả chất thải nhựa; qua đó góp phần thực hiện cam kết của ASEAN về bảo vệ môi trường.
Tại Lễ khởi động, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng kêu gọi và đề nghị các cơ quan, hiệp hội, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, các tổ chức quốc tế và toàn xã hội tiếp tục chung tay cùng Chính phủ trong nỗ lực giảm thiểu chất thải nhựa.
Phó Thủ tướng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục hợp tác chặt chẽ, hiệu quả với Diễn đàn kinh tế thế giới, các quốc gia, các tổ chức quốc tế để thực hiện hiệu quả Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa tại Việt Nam cũng như nhiều chương trình, kế hoạch giảm thiểu rác thải nhựa khác.
Trong đó, các đơn vị cần tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm sau: Trước hết, cần thiết lập khuôn khổ pháp lý và thể chế ở phạm vi quốc gia về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất các sản phẩm nhựa; xây dựng hệ thống tiêu chuẩn và quy chuẩn về nhựa và vi nhựa, chuyển đổi ngành sản xuất nhựa theo hướng bền vững, đảm bảo thân thiện với môi trường, tăng cường tái chế, tái sử dụng chất thải nhựa; đồng thời đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học và chuyển giao công nghệ tái chế nhựa, sản xuất nhựa theo công nghệ hiện đại.
Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ban, ngành, địa phương cần tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức cho cộng đồng về hành vi tiêu dùng nhựa thông minh và bền vững, phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn nhằm thúc đẩy tái sử dụng, tái chế chất thải nhựa hiệu quả, hạn chế sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni lông khó phân hủy.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, thời gian tới, Việt Nam sẽ đẩy mạnh hoạt động hợp tác quốc tế về nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, chuyển giao tri thức về quản lý, sử dụng bền vững các sản phẩm nhựa; sớm thiết lập một Trung tâm nghiên cứu quốc tế của khu vực nhằm chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và chuyển giao công nghệ cho giảm thiểu chất thải nhựa; hình thành các cơ chế hợp tác hiệu quả khu vực và toàn cầu nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa vì mục tiêu đại dương không rác thải nhựa, Trái Đất xanh không ô nhiễm nhựa.
“Chính phủ Việt Nam khẳng định sẽ tạo điều kiện thuận lợi để Chương trình đối tác hành động quốc gia về nhựa tại Việt Nam được triển khai thực hiện thành công, trở thành mô hình tiêu biểu về quản lý, sử dụng nhựa bền vững. Đồng thời, Việt Nam sẽ hành động mạnh mẽ, có trách nhiệm trong các nỗ lực giảm thiểu rác thải nhựa trong khu vực và toàn cầu”, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho biết.
Với việc khởi động Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa tại Việt Nam, nước ta đã chính thức trở thành một trong 3 quốc gia đầu tiên trên thế giới (cùng với Indonesia và Ghana) áp dụng mô hình đặc thù về hợp tác đa chủ thể nhằm thúc đẩy nhanh hoạt động về nhựa.
Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa tại Việt Nam là sự khẳng định của các nhà hoạch định chính sách môi trường hàng đầu Việt Nam, các chuyên gia, lãnh đạo doanh nghiệp và các tổ chức trong nước và quốc tế trong việc cùng phối hợp triển khai nền tảng hợp tác hành động mới nhằm giúp Việt Nam giảm thiểu đáng kể dòng chất thải nhựa ra môi trường đất liền và đại dương; xây dựng lộ trình loại bỏ nhựa sử dụng một lần, túi ni long khó phân hủy, đặc biệt tại các đô thị, khu du lịch ven biển và các khu bảo tồn biển.
Tại Lễ khởi động, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết: “Chúng tôi rất mong đợi sự đóng góp từ Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa tại Việt Nam để hỗ hợ các chiến lược, kế hoạch và cơ chế quản lý chất thải nhựa tại Việt Nam, tạo điều kiện thuận lợi cho những sáng kiến có ý nghĩa trong việc giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa và thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam và trong ASEAN”.
Bộ trưởng cũng bày tỏ tin tưởng Chương trình sẽ tạo nền tảng cho quan hệ hợp tác, đối tác giữa các cơ quan quản lý nhà nước, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam và các đối tác quốc tế song phương và đa phương nhằm giải quyết hiệu quả vấn đề ô nhiễm nhựa, đồng thời thúc đẩy mô hình sản xuất, tiêu dùng nhựa bền vững thông qua phát triển kinh tế tuần hoàn về nhựa. Qua đó, Việt Nam sẽ góp phần vào nỗ lực chung của toàn cầu nhằm giải quyết vấn đề ô nhiễm nhựa.
Bà Kristin Hughes - Giám đốc Chương trình Đối tác Toàn cầu về nhựa, Thành viên Ủy ban Điều hành, Diễn đàn Kinh tế Thế giới, cho biết: “Thông qua sự hợp tác này, chúng tôi rất vui mừng đã góp phần củng cố, tăng cường mối quan hệ giữa Diễn đàn Kinh tế Thế giới và Việt Nam – một mối quan hệ dựa trên mong muốn chung nhằm triển khai các mô hình tuần hoàn bền vững hơn, mang lại lợi ích cho hệ sinh thái biển đa dạng, phong phú của Việt Nam và bảo vệ sinh kế của người dân Việt Nam. Tôi kỳ vọng những bài học và thành công từ chương trình đối tác sẽ cung cấp thông tin, xúc tác cho các sáng kiến tương tự tại các quốc gia khác trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương”./.
